65 artystek i artystów z 9 krajów z Europy i Azji, 33 czytania w ramach 12 głównych wydarzeń, 3 wieczorne koncerty, debaty oraz rozmowy i finał z wręczeniem festiwalowych nagród w ramach sceny na plaży, a także 260 godzin zajęć prowadzonych przez 42 osoby w 30 pracowniach warsztatowych, szkoleniowych i edukacyjnych z udziałem 350 uczestniczek oraz uczestników zakwalifikowanych spośród blisko 600 zgłoszeń – tak w pigułce prezentuje się 29. edycja TransPortu Literackiego, najstarszego metrykalnie, ale wciąż najmłodszego duchem festiwalu literackiego w Polsce, który pod hasłem „Przyszłość literatury”, odbędzie się między 6 a 9 czerwca w Kołobrzegu.
Jako gościni specjalna wystąpi jedna z najbardziej rozpoznawalnych na świecie poetek feministycznych – Hiromi ITŌ z Japonii, której pierwszy w Polsce wybór wierszy „Killing Kanoko” w przekładzie Anny Zalewskiej trafi do księgarń 10 czerwca. Festiwalowa publiczność będzie miała okazję poznać twórczość ostatniej siódemki autorek i autorów z „Nowego europejskiego kanonu literackiego”. Do tego grona należą: pisarka dla dzieci Rūta BRIEDE (Łotwa), poetki Doireann NÍ GHRÍOFA (Irlandia) i Ieva TOLEIKYTĖ (Litwa), poeta Dimityr KENAROW (Bułgaria), prozaiczki Rumena BUŽAROVSKA (Macedonia) i Lisa KRÄNZLER (Niemcy) oraz prozaik Bjørn RASMUSSEN (Dania).
Oficjalną część festiwalu otworzy esejem o przyszłości literatury Inga IWASIÓW, która w premierowym cyklu „TransNowa Książka”, zaprezentuje także „Widoki z okna w podróży służbowej”. Towarzyszyć jej będzie Joanna Roszak z kompendium wiedzy na temat związków literatury z filmami i serialami – „Poezja w odcinkach. Wiersze w czasach Netflixa”. Rozmowę z autorkami poprowadzi Anna CIEPLAK. Kolejnego dnia w tym samym cyklu poznamy książki, które skupiają się m.in. na tematyce ról kobiet w dzisiejszym społeczeństwie – „Wybór stand-upów” Justyny BARGIELSKIEJ, „trule” Joanny MUELLER i „Kryptodom” Katarzyny SZAULIŃSKIEJ.
Literackie wydarzenia pierwszego i drugiego dnia na scenie Regionalnego Centrum Kultury rozpoczną czytania „Nowych poetyckich i prozatorskich głosów z Polski”. Wystąpią laureatki i laureaci ubiegłorocznego Połowu: Karol BRZOZOWSKI, Magdalena GENOW, Aleksandra GÓRECKA, Julia JANKOWSKA, Aleksandra KASPRZAK, Małgorzata KOŚLA, Edyta OŁDAK, Kamil PLICH, Maciej WNUK, Łukasz WOŹNIAK. Debiutanckie książki, będące efektem Pracowni, zaprezentują: Agata DYCZKO („Żukowo”), Jakub GRABIAK („Pomyśl ciało jako czółno, które płonie”), Ola LEWANDOWSKA („jesteśmy pierwszą ciemnością tego lata”), Joanna ŁĘPICKA („Zeszyt ćwiczeń”).
Powróci także „Muzyka słowa” z czytaniami z premierowych książek: Romana HONETA („pamięć niczyja, ciało moje”), Grzegorza KWIATKOWSKIEGO („Zagadka”), Przemysława OWCZARKA („Katawotra”), Julii SZYCHOWIAK („Do środka”), Grzegorza WRÓBLEWSKIEGO („Ra”). Autorką muzycznej oprawy wszystkich czytań będzie w tym roku Malina MIDERA – najmłodsza w tej roli w historii festiwalu artystka, która dodatkowo wystąpi na finał imprezy jako liderka MIDI 4 z wydaną właśnie płytą „Cats, Dogs and Dwarfs”. Dzień wcześniej usłyszymy PIN PARK, a koncerty zainauguruje kolejny nowy muzyczny głos z Polski – urodzony w 2003 roku Tymek PAPIOR.
Występy muzyczne, a także prowadzone przez Antonię TOSIEK i Jakuba PSZONIAKA wieczorne rozmowy wokół premierowych książek, debata „Przyszłość literatury” z udziałem m.in. Jerzego JARNIEWICZA i Beata STASIŃSKIEJ, nagrody: „Koło brzegu poezji i prozy 2024” za najlepsze festiwalowe czytanie (ufundowanej przez Coffeedesk i przyznawanej przez kołobrzeską młodzież) oraz „Książka z Biura 2024” dla TransPortowej nowości (nagroda od publiczności i czytelników Legimi), wreszcie prezentacja stypendium twórczego Fundacji Krajowego Depozytu Książkowego na pracę nad debiutancką książką – to wszystko wydarzy się na scenie na plaży przy Saltic Beach Bar.
Pracownie dla piszących, zajmujących się dramatem i przekładem, branżowe spotkania bibliotekarzy, księgarzy, nauczycieli i zajęcia dla młodzieży z kołobrzeskich szkół odbywać się będą w Blue&Green Baltic Hotel. Wśród prowadzących: Gabriela BAR, Agata DĄBEK, Julia FIEDORCZUK, Zuzanna GAIŃSKA, Aleksandra GRZEMSKA, Aleksandra JEŻEWSKA, Artur KAWA, Eliza KĄCKA, Barbara KLICKA, Małgorzata LEBDA, Mateusz MUSZYŃSKI, Edward PASEWICZ, Kira PIETREK, Magdalena PYTLAK, Bianka ROLANDO, Jakub SKRZYWANEK, Agnieszka SMARZEWSKA, Justyna SOBOLEWSKA, Bogusława SOCHAŃSKA, Dorota STROIŃSKA i Roman WOJCIECHOWSKI.
Organizowany od połowy lat dziewięćdziesiątych festiwal przyczynił się do zmiany postrzegania literatury. Wypromował grono autorów i autorek, którzy dzisiaj należą do najczęściej nagradzanych. Eksperymenty z formą prezentacji książek, łamiące stereotypowe wyobrażenie o spotkaniach autorskich, stały się inspiracją dla organizatorów wielu wydarzeń literackich. To tutaj wymyślona i wręczana była Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius. Biuro Literackie zainicjowano też starania Kołobrzegu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Na przekór przywiązaniu do zasad marketingowych impreza zmienia nazwy oraz miejsca wydarzeń i wkrótce rozpocznie czwartą dekadę działalności.
Motywem przewodnim 29. edycji jest „Przyszłość literatury” – taki tytuł nosi debata, która została zainicjowana w styczniu w Magazynie Literackim biBLioteka. W cyklu tekstów eksperci starają się przybliżyć przyszłość, która czeka osoby tworzące, animujące oraz czytające literaturę. Zamiast spoglądać wstecz, obchodzący wkrótce trzydziestolecie (inauguracja działań we wrześniu) festiwal wybiega w przyszłość, zadając pytania: co dalej z literaturą piękną, jaka będzie rola twórców i twórczyń literatury, jaka jest przyszłość uczelni kształcących osoby zajmujące się literaturą, a także jak sztuczna inteligencja wpłynie na przyszłość literatury.
Znaczenie jednego z najbardziej rozpoznawalnych polskich wydarzeń kulturalnych na świecie podkreśla grono krajowych i zagranicznych mecenasów oraz partnerów. Imprezie towarzyszą (kolejność według wysokości wsparcia finansowego): Unia Europejska w ramach programu Kreatywna Europa, Miasto Kołobrzeg, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego, a także Danish Arts Foundation, Latvian Literature, Ministerstwo Kultury Macedonii Północnej, The Japan Foundation, Goethe-Institut. Nagrody i stypendia zostały ufundowane przez: Coffeedesk, Fundację Krajowy Depozyt Biblioteczny i Legimi.
Biuro Literackie wspierają Regionalne Centrum Kultury w Kołobrzegu i Dealerzy Kultury. Partnerami są także: Akademia Sztuki w Szczecinie, Blue&Green Baltic Hotel MediSPA&fit, DG Light & Sound, Kartonik, Komunikacja Miejska Kołobrzeg, Pufa Design, Saltic Resort & SPA Grzybowo, Teatr Współczesny w Szczecinie i ZAZ. W okolicach Sceny Letniej będzie funkcjonować festiwalowa strefa odpoczynku. TransPort zaznaczy swą obecność w miejskich autobusach i na przystankach. Planowana jest także specjalna kampania w przestrzeni miejskiej. Program festiwalu dostępny jest na stronie biuroliterackie.pl w zakładce „festiwal”. Wstęp na główne wydarzenia jest wolny.
